در صنایع نیرو، پترو شیمیایی و نفت و گاز، انواع زیادی ازمبدل های حرارتی استفاده میشود.مبدل های حرارتی برای گرم کردن، سرد کردن، تبخیر و یا تقطیر جریان فرآیند استفاده میشوند. آنها بسته به کاربرد، در همه ی انواع اشکال، ابعاد و مواد وجود دارند.
مبدل های ساختاری که بیشترین و گسترده ترین استفاده را دارند، مبدل های ورقه ای یا لوله ای و fin-fan coolers هستند.
کارکرد صحیح مبدل های حرارتی یک موضوع مهم برای کارآمد بودن عملکرد یک کارخانه است. شکست یا نشت مبدل های حرارتی میتوانند باعث کاهش بازده، خاموش شدن های برنامه ریزی نشده و حتی تصادفاتی که به نوبه ی خود می توانند باعث آسیب رساندن به تجهیزات، محیط و یا انسان ها شوند.
درحین کار، مبدل های حرارتی به مکانیزم های مختلف تخریب حساس هستند که ممکن است در نهایت باعث نشت هایی بشود. مکانیزم هایی مانند خوردگی، فرسایش،ترک خوردگی ویا خردشدگی؛بسته به ساختار مواد و شرایط عملکرد، میتوانند ساختار مواد را تخریب کنند.
بازرسی مکرر از مبدل های حرارتی برای شناسایی و رسیدگی به موقع به مکانیزم های تخریب فعال، لازم است. همچنین انتخاب تکنیک آزمون غیرمخرب مناسب و دردسترس نیز اهمیت بالایی دارد.
بازرسی تیوب اغلب برای تشخیص خوردگی، فرسایش، ترک و سایر تغییرات در تیوب ها استفاده می شود. مبدل های حرارتی و ژنراتورهای بخار، که در نیروگاه های برق استفاده می شوند، دارای هزاران تیوب است که باید از نشتی آنها جلوگیری شود. این امر در نیروگاه های هسته ای بسیار مهم است.
بطور کلی ۲ مکان اصلی وجود دارد که در آنها نشتی ها در مبدل حرارتی رخ خواهند داد:
- در مفاصل صفحه ای لوله
- در امتداد طول لوله ها
مفاصل صفحه ای لوله ها میتوانند بصورت چشمی بازرسی شوند همچنین میتوان از تکنیک های NDT مثل آزمون ماده نفوذ کننده یا آزمون های مغناطیسی به کار برده شود.
بازرسی از کل طول لوله های مبدل های حرارتی چند مشکل را سبب میشود. بازرسی چشمی تنها درصورتی ممکن است که از بورسکوپ ها استفاده شود. با این وجود حتی با استفاده از این روشها این بازرسی تنها اطلاعاتی راجع به شرایط داخلی لوله به ما میدهد.
علاوه بر بازرسی چشمی از راه دور، طیف وسیعی از تکنیک های بازرسی لوله های مبدل حرارتی در دسترس است. استفاده از تنها یک روش بازرسی برای همه ی شرایط ممکن نیست زیرا انواع مختلفی از مواد برای لوله های مبدل حرارتی استفاده میشوند و انواع مختلف مکانیزم های تخریب متوانند رخ دهند.
برای بدست آوردن نتایج خوب در بازرسی، انتخاب تکنیک مناسب برای هر موقعیت ضروری است. تکنیک هایی که به طور گسترده استفاده میشوند؛ عبارتند از:
- آزمون جریان گردابی (ECT)
- جریان گردابی آرایه ای (ECA)
- تکنیک میدان از راه دور (RFT)
- اشباع کامل جریان گردابی (FSEC)
- اشباع جزیی جریان گردابی (PSEC)
- نشت شار مغناطیسی (MFL)
- بازرسی نزدیک به میدان (NFT)
- بازرسی نزدیک به میدان آرایه ای (NFA)
- بازرسی سیسم دوار داخلی (IRIS)
- بازرسی دیداری از راه دور (RVI)
شرکت بازرسی فنی و کنترل خوردگی ایرسا مشهور به داشتن تخصص های لازم برای بازرسی تقریبا تمام تیوب های ممکن در دیگهای بخار، خازن ها، fin-fan air coolers و سایر مبدل های حرارتی می باشد.
برای هر تیوب خاص و موقعیت آن، روشی مناسب یا ترکیبی از چند تکنیک انتخاب می شود و سپس طیف کاملی از تکنیک های بازرسی تیوب با سرعت بالا، چند کاناله، سیستم چند فرکانسی اسکن، همراه با گزارش دهی پیشرفته و نرم افزار نقشه برداری تیوب شیت ها پیشنهاد می شود.
انتخاب یک تکنیک درست بازرسی بستگی به جنس لوله، انواع عیب های مورد انتظار و هدف بازرسی دارد. معمولا برای بالا بردن سطح اعتماد به یک بازرسی، بیشتر از یک بازرسی استفاده میشود.
نوع ماده |
تکنیک |
|||
انواع عیب ها |
تعیین معیار |
الزام به نظافت |
||
آستنیتیک و غیرآهنی | ET | چاله ها،حفره های پین مانند، ترک ها، دیواره های از بین رفته | درصد عمق عیب | قابل انجام |
فریت و دوجزیی ها | FSEC | چاله ها،حفره های پین مانند، ترک ها، دیواره های از بین رفته | درصد عمق عیب | قابل انجام |
RFT | چاله ها،ترک ها،دیواره های از بین رفته | درصد عمق عیب | غیر بحرانی | |
PSEC | چاله ها،حفره های پین مانند، دیواره های از بین رفته | درصد عمق عیب | بحرانی | |
MFL | چاله ها،حفره های پین مانند، دیواره های از بین رفته | درصد عمق عیب | بحرانی | |
HFEC | بزرگ شدن قطر داخلی(فرسایش) | درصد بزرگ شدن قطر داخلی | قابل انجام | |
تمام فلزات و مواد غیرهادی | IRIS | چاله ها، دیواره های از بین رفته | ضخامت دیواره باقیمانده | ۱۰۰٪ |
RVI | چاله ها، خوردگی کلی(فقط داخلی) | شکل عیب (فقط داخلی) | بحرانی |
احتمال تشخیص (POD) |
|||||
معایب و مزایای اصلی |
چاله ها |
دیواره های از بین رفته |
ترک های دوار |
ترک های محوری |
نقص زیر صفحه نگهدارنده |
سریع(۴۵۰تا۷۰۰لوله۶متری در۱روز)،حساسیت بالا،امکان اندازه گیری دقیق،استفاده فقط درمواد غیرآهنی | خوب | خوب | ضعیف | خوب | خوب |
سریع(۴۵۰تا۷۰۰لوله۶متری در۱روز)،حساسیت بالا،امکان اندازه گیری دقیق،استفاده فقط درنفوذپذیری های کم | خوب | خوب | ضعیف | خوب | خوب |
عملکرد خوب در فولادهای کربنی،بحرانی نبودن نظافت،نیاز به حجم مشخص برای تشخیص چاله(D چاله>۵mm) | ضعیف | خوب | خوب | ضعیف | متوسط |
حساس به چاله ها در فولادکربنی، دسترسی به اطلاعات فازی برای اندازه گیری های داخلی، قابل استفاده در لوله های دارای صفحات حرارتی،نظافت بحرانی | خوب | متوسط | خوب | خوب | خوب |
حساس به چاله ها درفولادکربنی،قابل استفاده در لوله های دارای صفحات حرارتی،بحرانی بودن نظافت،محدود بودن بسیار دراندازه گیری عیب ها | خوب | متوسط | خوب | ضعیف | خوب |
سریع،تنها میتواند تعداد محدودی از انواع عیب هارا تشخیص دهد | ندارد | داخلی | ندارد | ندارد | ندارد |
تعیین دقیق ضخامت دیواره،فراهم کردن اطلاعات درمورد هندسه ی عیب، آرام(۷۰تا۱۰۰لوله ۶متری در۱روز)، بحرانی بودن نظافت | خوب | خوب | ندارد | ندارد | خوب |
قابل استفاده برای همه مواد، امکان تجسم عیوب،دادن اطلاعات از درون لوله | ضعیف | ندارد | متوسط | متوسط |
ندارد |